Problemy ze spaniem w dzisiejszych czasach dotykają coraz większej liczby osób. Nie są już tylko, jak kiedyś uważano, problemem starszych ludzi. Czym są spowodowane? Jak sobie z nimi radzić? Kto jest na nie najbardziej narażony?
Problemy ze spaniem – co je powoduje?
Organizm ludzki jest tak skonstruowany, że aby poprawnie funkcjonować muszą zostać zachowane odpowiednie rytmy biologiczne. Jednym z nich jest pojawianie się naprzemiennie dnia i nocy, czyli czuwania i spania. W dzisiejszych czasach często rytm ten zostaje zaburzony, a organizm zaczyna na to reagować w sposób, który nie wpływa korzystnie na jego funkcjonowanie. Co może powodować zaburzenie naprzemiennego rytmu dnia i nocy? Przyczyn może być wiele. Jedną z nich są problemy z jakimi ludzie mierzą się każdego dnia i stres z nich wynikający, zarówno w życiu prywatnym, jak i pracy.
Problemy ze spaniem – kogo dotyczą?
Jeszcze parę lat temu uważano, że problemy ze snem dotyczą głównie osób starszych, jednak teraz coraz częściej zauważa się go u osób w średnim wieku, a nawet młodzieży. W dzisiejszych czasach bezsenność nie jest już traktowana jako objaw choroby, ale bardziej jako jednostka chorobowa sama w sobie. Dlatego też przy dłuższych problemach ze spaniem warto udać się do lekarza i ustalić przyczynę ich występowania.
Problemy ze spaniem – co poza bezsennością?
Dla niektórych problemy ze snem to jedynie bezsenność. Poza nią występują jednak jeszcze inne zaburzenia. Zalicza się do nich:
- zaburzenia przysenne
- zespoły śródsenne
- zwiększoną senność w ciągu dnia
- narkolepsję
Punkt pierwszy dotyczy takich problemów jak drżenie oraz kurcze nóg, pojawianie się koszmarów oraz lęków nocnych, a także lunatykowanie. Do zespołów śródsennych zalicza się bezdech senny oraz chrapanie. Nadmierna senność może być spowodowana brakiem snu albo chorobą. Narkolepsja natomiast jest porażeniem przysennym, w którym pomimo zachowania świadomości porażeniu ulegają mięśnie. Pojawia się zazwyczaj w momencie zasypiania. Dochodzi do niej zwykle bez ostrzeżenia.
Problemy ze snem – czynniki podstawowe
Problemy ze snem są spowodowane różnymi czynnikami i należy wziąć pod uwagę, że każdy przypadek jest inny. Jednak warto zwrócić uwagę na kilka głównych przyczyn. Są to:
- brak aktywności fizycznej w trakcie dnia
- zmieniające się codziennie godziny snu (związane np. z pracą w różnych godzinach)
- przyjmowanie środków pobudzających na krótko przed snem, takich jak alkohol czy kawa
- jedzenie ciężkostrawnych posiłków niedługo przed położeniem się spać
- telewizor w sypialni i używanie elektroniki przed zaśnięciem
- spanie w dzień
Problemy ze snem – pozostałe przyczyny
Poza standardowymi czynnikami problemy ze spaniem mogą być spowodowane różnymi czynnikami, nie tylko wynikającymi z codziennych nawyków. Mogą to być przyczyny:
- psychologiczne
- psychotyczne
- somatyczne
- egzogenne
- toksyczne
- neurogenne
Podłoże psychologiczne dotyczy m.in. przykrych przeżyć, a psychotyczne jest spowodowane m.in. nerwicą i lękami. Podłoże somatyczne albo somatogenne to występowanie chorób, które sprawiają ból albo dyskomfort i utrudniają zasypianie. Podłoże egzogenne to wszelkie czynniki zewnętrzne, jak zmiana strefy czasowej oraz rażące światło. Przyczyny toksyczne to spożycie substancji takich jak alkohol i napoje posiadające w swoim składzie kofeinę. Czynniki neurogenne to problem z uszkodzeniem układu nerwowego.
Czy problemy ze spaniem można wyeliminować?
To, czy problemy ze spaniem da się skutecznie leczyć zależy głównie od przyczyny ich występowania. Higienę snu można poprawić wprowadzając dobre nawyki. Pierwszym z nich jest regularne chodzenie spać i wstawanie o tych samych porach albo w podobnym przedziale czasowym. Dobrze mieć zaplanowany rozkład dnia. Warto zadbać także o brak urządzeń elektronicznych w sypialni, brak używania ich przed snem, a także jedzenie lekkich posiłków i ciemność w sypialni np. zakładając rolety. W przypadku problemów ze snem spowodowanych czynnikami innymi niż te, które można wyeliminować samoistnie warto udać się do lekarza i wdrożyć odpowiednie środki, aby sobie pomóc.
Czy można wyleczyć problemy ze snem na stałe?
Do każdego problemu, który występuje przez dłuższy okres czasu należy podejść indywidualnie. W rozwiązaniu go najważniejsze jest ustalenie przyczyny jego występowania. W przypadku problemu trwającego bez przerwy przez kilka tygodniu i zaburzającego prawidłowe funkcjonowanie warto udać się do poradni zajmującej się zaburzeniami snu, aby ustalić przyczynę i zadbać o wdrożenie odpowiedniego leczenia.
