Stres i nadmiar bodźców towarzyszą nam każdego dnia. Szukamy rozmaitych sposób na ich zwalczenie. Poniższy artykuł skupi się na przedstawieniu ASMR w tym właśnie kontekście. Poruszona zostanie specyfika zjawiska oraz przykłady jego wykorzystywania.
ASMR – co to takiego?
Skrót pochodzi z języka angielskiego. Kryje się pod nim autonomous sensory meridian response – „samoistna odpowiedź meridianów czuciowych”. Termin brzmi nieco skomplikowanie. Jednak pod tym neurologicznym żargonem skrywa się po prostu przyjemne doznanie mrowienia. Większość osób oglądających ASMR zgłasza takie sensacje w okolicach głowy, karku i szyi.
ASMR a nauka
ASMR budzi żywe dyskusje w środowisku uczonych. W 2015 roku i w czasopiśmie „PeerJ” opublikowano artykuł Autonomous Sensory Meridian Response (ASMR): a flow-like mental state. Jego konkluzją było stwierdzenie istnienia zjawiska. Co więcej, autorzy publikacji dopatrzyli się dodatniego wpływu ASMR na zdrowie. Spekuluje się, że ekspozycja na tego rodzaju nagrania hamuje aktywność części mózgu odpowiedzialnych za odczuwanie stresu.
Takie badanie nie przekonuje publikującego na NeuroLogica Blog neurologa z Yale, Stevena Novelli. Uważa on, że ASMR może być efektem działania ośrodka przyjemności w mózgu. Naukowiec ten słynie ze sceptycyzmu i uważa, że wobec braku dowodów ASMR może równie dobrze być tworem popkultury. Naukowców trapi także różnorodność sposobów na wywołanie omawianego w artykule stanu. Wobec ich mnogości trudne staje się prowadzenie badań.
ASMR – jak wywołać
Treści takie wywoływane są przez materiały audiowizualne. Przeważnie umieszcza się na YouTube, jednak osoby tworzące ASMR można spotkać także np. na platformie Twitch. Co ważne – ASMR można także doświadczyć spontanicznie. Do wywołania efektu twórcy wykorzystują tak zwane wyzwalacze (ang. triggers). Tak naprawdę jedynym ograniczeniem jest tu kreatywność. Jednak do najpopularniejszych wyzwalaczy ASMR można zaliczyć:
- szept,
- półszept,
- spożywanie posiłków (tzw. mukbang),
- szmery,
- szuranie,
- odgrywanie scenariusza wizyty u lekarza,
- szeptanie tak cicho, że nie rozumie się autora,
- drapanie,
- powtarzanie wybranych słów o (rzekomo) szczególnym potencjale do powodowania odpowiedzi meridianów,
- delikatnie stukanie o twardą powierzchnię,
- oddychanie,
- dotykanie twarzy,
- dźwięki ust.
Różnorodność bodźców sprawia, że każdy znajdzie coś dla siebie. Niektóre osoby mogą nie reagować na część wyzwalaczy, podczas gdy inne są dla nich rajskim doznaniem. Kluczowe pozostaje dobranie odpowiedniej dla siebie treści. Wobec licznych twórców i kreatywnych pomysłów trafienie na swoją niszę w kulturze ASMR może zająć nieco czasu.
ASMR – zastosowanie
Wspomniano już, że ASMR służy do prewencji i zwalczania stresu. Wiele osób puszcza sobie tego typu materiały do pracy biurowej, by złagodzić nerwy. Inne osoby oddają się takim treściom w ciągu dnia. Jednak najpopularniejszą „szkołą” konsumpcji ASMR pozostaje oglądanie takich nagrań bezpośrednio przed zaśnięciem. Większość osób zdaje się korzystać z ASMR w tym właśnie celu – by móc głęboko i dobrze zasnąć. I by w ogóle to zrobić – stres przecież uniemożliwia zapadnięcie w stan snu.
ASMR może być także alternatywą dla głośnej muzyki. Podczas długotrwałego przebywania przy komputerze wiele osób decyduje się na zajęcie swojego umysłu muzyką. Jednak długotrwała ekspozycja na głośną muzykę może źle odbić się na słuchu. Natomiast ASMR z definicji jest bardzo ciche. Nie ma więc ryzyka, że wywoła zły wpływ na uszy. Ponadto łatwiej skupić się przy cichych wyzwalaczach, niż przy, dajmy na to, heavy metalu. Jednak ograniczeniem ASMR na tym tle jest ograniczona możliwość odcięcia się od otoczenia. Ciche dźwięki siłą rzeczy nie zagłuszą biurowego tłoku czy remontu u sąsiadów.
ASMR – inne zastosowania
Spotyka się także ASMR o tematyce erotycznej. Tu wyzwalacze służą jednocześnie wywołaniu odpowiedzi meridianów i wywołaniu podniecenia seksualnego. Takie treści stanowią jednak nieznaczny ułamek ogółu filmów ASMR i nie cieszą się większą popularnością.
